عکس ، اولین شکار تلسکوپ رصدخانه ملی ایران - وبلاگ دوست

به گزارش وبلاگ دوست، ایسنا نوشت: اولین نورگیری رصدخانه ملی ایران امروز بعد از 23 سال کوشش محققان کشور صورت گرفت و به گفته محققان این طرح با استفاده از تلسکوپ 3.4 متری آن می توان کهکشان های پُرحجم در فاصله 66 میلیارد میلیارد کیلومتری را رصد کرد.

این رصدخانه بزرگترین پروژه ملی علمی کشور در حوزه نجوم است که در دستور کار پژوهشگاه دانش های بنیادی نهاده شد و اکنون در قله 3600 متری گرگش که با طی کردن مطالعات مکان یابی 6 ساله انتخاب شد، آخرین فاز پایانی خود را کامل نموده است.

هرچند قله گرگش در ابتدا یک قله غیر قابل دسترس بود اما برای رسیدن به ارتفاع 3600 متری قله، 11 کیلومتر جاده کوهستانی از ارتفاع 2400 تا 3600 متری قله ساخته شد.

آینه اولیه تلسکوپ رصدخانه ملی ایران نیز به قطر 3 متر و 40 سانتی متر و با ضخامت حدود 18 سانتی متر است که از سرامیکی به نام Zerodur ساخته شده است. از آنجایی که ساخت چُنین آینه ایی احتیاج به فناوری های پیچیده ای دارد و ساخت آن در کشور امکان پذیر نیست این قطعه سرامیکی در سال های گذشته از یک شرکت اروپایی خریداری شده و در یک شرکت دانشگاهی اروپایی که در همین حوزه برای ساخت قطعات اُپتیکی تلسکوپ های فضایی فعالیت می نماید، صیقل داده شده است. در این فرآیند، زبری سطح آن به حدود 2 نانومتر رسیده است. ضریب انبساط طولی این قطعه سرامیکی در مقابل تغییرات دمایی 200 برابر کمتر از مواد متعارف است. این قطعه در ایران با لایه نشانی به آینه تبدیل شد.

تلسکوپ رصدخانه ملی، نخستین سازه بزرگ و در عین حال دقیق ساخت ایران است که فناوری های مختلفی از حوزه های اُپتیک، مکانیک و کنترل نرم افزار و سخت افزار در آن به کار رفته است. این تلسکوپ در درون سازه 90 تنی است که باید آینه آن را با دقت 5 ده هزارم درجه در حضور باد به صورت بی درنگ کنترل کند.

به گفته محققان، برای ساخت این رصدخانه بیش از 120 هزار قطعه مکانیکی و اپتیکی به کار گرفته شده است و در نهایت به یاری این تلسکوپ می توان کهکشان های پُرحجم در فاصله 66 میلیارد میلیارد کیلومتر از زمین را رصد کرد.

محفظه رصدخانه ملی ایران برای محافظت از پرسنل، تلسکوپ و تجهیزات مربوطه طراحی شده است و فرایند رصد را به شکلی امکان پذیر می نماید که کیفیت و دقت را تا حد ممکن بالا ببرد. این ساختمان متشکل از دو قسمت اصلی ساختمان ثابت و گنبد چرخان است که در کنار هم کار می نمایند تا شرایط لازم را برآورده نمایند و محیط کار و عملیاتی مطلوب را ارائه دهند.

محفظه تلسکوپ رصدخانه ملی نیز متشکل از یک ساختمان 8 ضلعی است. بخش ثابت محفظه دارای ساختار بتن یا فولادی است که به وسیله پانل های ساندویچی پوشیده می گردد. همان نوع روکش می تواند ساختار فولادی گنبد چرخان را نیز بپوشاند. قطر بخش ثابت حدود 15 متر و ارتفاع آن 9.5 متر است. چرخ ها، غلتک ها، تله گرد و غبار، مکانیزم های حرکت دهنده گنبد و بعلاوه سیستم انتقال قدرت الکتریکی در رابط بین قسمت ثابت و متحرک محفظه واقع شده اند.

بخش ثابت محفظه چهار طبقه است که شامل طبقات رصدی و گنبد می گردد و طبقه های زیرین آن به صورت فعال سرد می شوند تا در طول روز هم دمای ساختمان معادل دما در شب باشد.

داده های تصاویر اولین نور نشان می دهد که تلسکوپ در ابتدای فرایند، کیفیت تصویر 0.8 ثانیه قوسی منطبق بر دید نجومیِ میانه سایت رصدی گرگش را در کانون اصلی و در گستره میدان دید 2 دقیقه قوسی فراهم می نماید. تصویر سیستم جفت کهکشان برخوردی Arp 282 در فاصله 320 میلیون سال نوری برای ثبت اولین نور جسم فراکهکشانی نشان دهنده قابلیت های فنی این تلسکوپ در نخستین شب رصد فنی است.

5858