خطرات زایمان برای نوزاد
به گزارش وبلاگ دوست، یک نوزاد، حتی اگر تا پیش از زایمان کاملاً سالم باشد و سر وقت هم به جهان بیاید، ممکن است به دلیل یک زایمان غیراصولی دچار آسیب هایی گردد که در تمام طول زندگی عوارض نامطلوبی را با او همراه کند. جنین در داخل زهدان مادر
نویسنده: دکتر فرهاد شاملو
چه خطراتی در حین زایمان نوزاد را تهدید می نماید؟
یک نوزاد، حتی اگر تا پیش از زایمان کاملاً سالم باشد و سر وقت هم به دنیا بیاید، ممکن است به علت یک زایمان غیراصولی دچار آسیب هایی گردد که در تمام طول زندگی عوارض نامطلوبی را با او همراه کند. جنین در داخل زهدان مادر از اکسیژن خونی که از بند ناف به او می رسد استفاده می نماید و پس از تولد هم خود قادر به تنفس است. اما در حین زایمان، در مرحله ای که ارتباطش با خون مادر قطع شده و هنوز قادر به تنفس طبیعی نیست، اگر به علت طولانی شدن این مرحله یا به دلایل دیگر، اکسیژن کافی دریافت نکند، صدماتی جدی متوجه او خواهد شد که مهم ترین آن ها آسیب مغزی، تورم مغزی، تشنج، شل شدن عضلات، فشارخون بالا، اشکال در تنفس و آسیب کلیوی است.یکی از مهم ترین این آسیب ها، بروز نقایص عقلی است. عقب ماندگی ذهنی از عوارض یک زایمان پرمخاطره است. این بچه ها تا انتها عمر از عوارض کم هوشی رنج خواهند برد و همیشه احتیاج به حمایت و مراقبت خواهند داشت. در یک زایمان طولانی ممکن است به سر جنین فشار وارد آمده، جمجمه دراز شده و قطعات استخوانی بر روی هم لغزیده شوند. ولی اگر فشار شدید نباشد، عارضه ای ایجاد نمی گردد و جمجمه به تدریج شکل طبیعی خود را به دست می آورد. فشارهای شدید زایمانی ممکن است به ستون فقرات، طناب نخاعی، اعصاب شبکه بازویی و احشای درون شکم نوزاد صدمه وارد کند و حتی موجب پارگی کبد گردد.
یکی از عوارضی که ممکن است در حین زایمان پیش آید، فلج مغزی است که حاصل آسیب سلول های مغزی است و شامل انواعی از ناتوانی های عصبی می گردد. گاهی هم علت فلج مغزی، تکامل غیرطبیعی سیستم عصبی مرکزی جنین است و ربطی به زایمان ندارد. فلج مغزی موجب اشکالات حرکتی مثل فلج اندام ها می گردد. عضلات برخی از اندام های نوزاد شل و کم قدرتند و بعدها دچار سفتی بیش از حد می شوند. در نتیجه تا انتها عمر وی فلج باقی می ماند. نوزادان نارس بیش تر از سایر نوزادان در معرض این اختلال هستند. یک سوم از بچه ها مبتلا به فلج مغزی، دچار بیماری صرع هم خواهند شد.
به جز عقب ماندگی ذهنی، در خصوص تأثیر یک زایمان مشکل بر شرایط روانی کودک، شواهد معتبری در دست نیست ولی به هر حال زایمان موجب انتقال کودک از محیط آرام و راحت درون رحم به دنیا پرسروصدا و متغیر بیرونی می گردد و به طور کلی آرامش روانی کودک را دستخوش تغییر می نماید. برخی از روان پزشکان تولد را به خودی خود عاملی تنش زا برای همه انسان ها به حساب می آورند.
در بدو تولد ضروری است سلامتی نوزاد به وسیله پزشک مخصوص مورد ارزیابی قرار گیرند. برای این ارزیابی، نوزاد کاملاً لخت شده و معاینه می گردد. آنالیز شرایط عصبی-روانی نوزاد چندان آسان نیست و معیارهای کاملاً مشخصی هم برای معین سلامت روانی او در موقع تولد وجود ندارد. ولی برخی یافته ها حاکی از سالم بودن نوزاد است:
الف-وزن:
وزن میانه یک نوزاد سه کیلو و چهارصد گرم است. وزن های خیلی کمتر یا خیلی بالاتر از این اندازه نشانگر استعداد ابتلا به ناهنجاری های جسمی و عصبی هستند. هرچه وزن نوزاد به اندازه میانه نزدیک تر باشد، احتمال سلامت وی بیش تر است؛ گرچه نوزادانی با وزن های نسبتاً بالا یا پایین هم بوده اند که دچار هیچ مسئله ای نشده اند.در طی چند روز اول، نوزاد اندازهی از وزن خود را (5 تا 10درصد) از دست می دهد، اما پس از 7 تا 10 روز مجدداً وزن قبلی را به دست می آورد و سپس به تدریج افزایش وزن پیدا می نماید. در چهارماهگی، وزن او دو برابر، در یک سالگی سه برابر و در دو سالگی چهار برابر می گردد.
ب-قد و دور سر:
قد میانه نوزادان 50 سانتی متر است که در یک سالگی به 75سانتی متر می رسد. البته عوامل متعددی از جمله ارث بر طول قد در موقع تولد تأثیرگذارند. دور سر یک نوزاد حدود 35 سانتی متر است که در سال اول به ازای هر ماه یک سانتی متر افزایش پیدا می نماید. دور سر کمتر یا بیش تر از این حد ممکن است نشان دهنده اختلالات مغزی باشد و باید مورد توجه قرار گیرد.ج-سیستم های حیاتی:
شامل تنفس، گردش خون، حرارت، مکیدن و بلعیدن، در موقع تولد کارکردی مناسب و در حد کافی دارند (تازه متولد شده ها گاهی تنفس نامنظم دارند که به علت ضعف دستگاه تنفسی است و پس از چند روز منظم می گردد) ولی ادراکات حسی (بینایی، شنوایی و غیره) هنوز رشد کافی نیافته اند.د-بازتاب های خود به خودی:
برخی بازتاب ها(رفلکس ها) در زمان تولد وجود دارند و علت بر سلامت سیستم عصبی نوزادند. معاینه این بازتاب ها در تخصص پزشک است و شامل بازتاب زانو، بازتاب شکمی، بازتاب مکیدن، بازتاب چنگ زدن و بازتاب طلبیدن (تحریک ملایم گوشه لب نوزاد و لمس کردن آن باعث می گردد او لبش را جمع کند)است.هـ - رفتارهای خود به خودی:
شامل گریستن، لبخند زدن و نعوظ آلت (با تحریک در پسران) در موقع تولد می گردد.منبع مقاله :
شاملو، فرهاد(1388)، زندگی روانی کودک تا یک سالگی (کودک شیرخوار خود را بشناسیم)، تهران: نشر قطره، چاپ اول
منبع: راسخون