تالاب های مازندران زیر تیغ خشکسالی - وبلاگ دوست

به گزارش وبلاگ دوست، تابستان که فرا می رسد مصائب تالاب های مازندران نیز خود را نشان می دهد، از یک سو تحت شدیدترین استفاده از سوی کشاورزان به منظور تامین آب مورد احتیاج اراضی شان قرار می گیرند و به نوعی زیرتیغ خشکسالی می فرایند و از سویی دیگر، ورود فاضلاب به این تالاب ها در کنار گرمای هوا، آلودگی ها را افزایش می دهد، مثلا وجود حشرات موذی مانند پشه ها، سوسک ها و جانوران ناقل بیماری مانند موش ها این تالاب ها را تهدید می نماید.

به گزارش ایسنا، به گفته کارشناسان، 24 تالاب ثبت شده مازندران، یکی از مزیت های استان مازندران محسوب می گردد که می توان به منظور توسعه مباحث مالی چندمنظوره از آن استفاده کرد، تالاب هایی که به نظر می رسد کمتر به آن توجه شده است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر موهبت های طبیعی همانند کوه، جنگل و دریا را از مازندران حذف کنیم، این استان برنامه مناسبی برای رونق صنعت گردشگری ندارد، در واقع این نعمت ها است که موجب شده تا این استان جز استان های گردشگرپذیر محسوب گردد، حال این موضوع را به نگهداری و استفاده مناسب از تالاب ها تعمیم می دهند، متخصصان امر، می گویند تالاب ها در مازندران همچنان به شیوه سنتی اداره می شوند و در واقع به آن ها توجهی نمی گردد.

نکته مهم اینجا است که نقش تالاب ها، فقط گردشگری نیست، مثلا تالاب ها نقش تصفیه آلاینده های صنعتی را در شهر ایفا می نمایند و از این رو حائز اهمیت هستند. بسیاری از کارشناسان به این نکته اشاره می نمایند که، شناخت مناسبی از کارکرد تالاب در سطح جامعه محلی نداریم و این شناخت در جامعه مدرن باید به صورت تعاملی به وسیله کتب درسی، آموزش های دیداری و وسایل ارتباط جمعی منتقل گردد که تا به امروز این شناخت به طور کامل صورت نگرفته است.

به گفته کارشناسان ارشد مهندسی محیط زیست، تالاب ها دارای 3 ارزش اکولوژیکی، مالی و اجتماعی و ارزش های فرهنگی هستند، ارزش اکولوژیک شامل زیست گاهی، بانک ژن، پالایش محیط زیست، مولد آبزیان و جلوگیری از تخریب سواحل است. بحث اشتغال، منابع تامین آب، بحث درمانی، اکوتوریسم و کاهش مهاجرت به خاطر معیشت از ارزش های مالی فرهنگی بوده و آموزش های زیست محیطی، سلامت، آرامش روحی، میراث فرهنگی، عکاسی و فیلمبرداری از ارزش های فرهنگی تالاب ها محسوب می شوند، همچنین ذخیره آب آشامیدنی، کاهش سیل، تصفیه فاضلاب و بهبود کیفیت آبی و توانمندی سازی مردم در کسب و کارمثل پرورش ماهیان در تالاب از ارزش ها و نقش تالاب ها است.

به عنوان مثال، یکی از تالاب های بسیار مهم این استان، تالاب لپو در بهشهر است که با آغاز فصل کشاورزی و کشت دوم برنج، همیشه دچار خشکسالی می گردد که به گفته منابع محلی، علت آن استفاده از موتور های انتقال آب از اعماق زمین است.

لپو یکی از تالاب های مهم مازندران محسوب می گردد که در منطقه زاغمرز مازندران با وسعتی بیش از 600 هکتار اکنون به واسطه خشکسالی های پی در پی و برداشت بی رویه آب برای کشت برنج در حال خشک شدن است.

تالاب لپو در بخش مرکزی شهرستان بهشهر واقع در شرق مازندران واقع شده است و بر اساس گزارش های رسمی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران به همراه تالاب میانکاله به عنوان تالابی بین المللی در کنوانسیون رامسر ثبت شد، تا به امروز بیش از 60 گونه پرنده حمایت شده که 8 گونه آن ها در معرض خطر اعلام شدند در این تالاب بین المللی شناسایی شده که در کنار زیست بیش از 130 گونه پرنده غیر حمایت شده کنار آبزی و آبزی مهاجر، بومی و عبوری در این تالاب آن را به یکی از مهم ترین زیستگاه های پرندگان تبدیل نموده است.

شغل اصلی مردم روستا هایی که از لپو سیرآب می شوند، کشاورزی و دامداری است و تمامی این روستا ها از آب آبریز های منتهی به تالاب استفاده می نمایند، تالاب لپو منبع تامین آب بیش از 2 هزار هکتار اراضی کشاورزی و هزاران اصله درخت دست کاشت حاشیه است. دامداران از پوشش گیاهی پیرامون تالاب ها به طور فصلی و دائم استفاده می نمایند و صید و شکار دیگر فعالیت در ارتباط با تالاب است.

اما چندین سال است که لپو با مشکل خشکسالی روبرو شده و هر سال به ویژه در تابستان آبی که در آن جریان می یابد کمتر می گردد. بسیاری از کارشناسان دلیل خشکی تالاب لپو در اواسط تابستان را افزایش بهره برداری در بالادست و کاهش بارندگی می دانند، آن ها معتقدند اگرچه به صورت کلی بخش عمده احتیاج آبی کشور به مصرف امور مربوط به کشاورزی اختصاص دارد، اما کشاورزان فعال در عرصه کشت و زرع نباتات و سایر محصولات، باید با استفاده از روش های نوین آبیاری به سمت ارتقای بهره وری در مصرف آب حرکت نمایند.

این در حالی است که کارشناسان معتقد هستند وجود گستره آبی در تالاب، باعث تعدیل درجه حرارت، افزایش رطوبت نسبی و نیز پالایش و تصفیه هوا در نواحی مجاور می گردد. تغییرات بسیار جزئی درجه حرارت شبانه روزی از خصوصیات این مناطق به شمار می رود و دلیل آن، گرمای ویژه زیاد آب است.

جلوگیری از فرسایش خاک، تغذیه آب های زیرزمینی، نفوذ آب تالاب به زیرزمین، حضور پرندگان، تفرج و توریسم، مهار سیلاب ها و غیره، از دیگر آثار و اهمیت مهم تالاب ها هستند.

یکی از مهم ترین مسائلی که تالاب ها در مازندران با آن رو به رو هستند، ورود فاضلاب ها و پساب ها به درون آن ها است، مثلا تالاب نیلوفرآبی در بابل، از جنوب شهر تغذیه می شده و متأسفانه به دلیل این آناتومی، از همان سمت آلاینده ها به مرور وارد آن می گردد و آن را تهدید می نماید.

از سویی، برای تالاب ها 150 متر خط بستر و حریم تعریف شده است؛ یعنی باید در فاصله 150 متری تالاب ها هیچ گونه ساخت وسازی انجام نگردد در حالی که در کنار همین تالاب نیلوفر آبی ساختمان سازی رونق دارد و متأسفانه به این نکته اصلاً توجه نشده است.

نکته مهم اینجا است که ورود فاضلاب به تالاب ها، موجب آلودگی شدید آن ها می گردد، به عنوان مثال، آب آلوده، وجود حشرات موذی مانند پشه ها، سوسک ها و جانوران ناقل بیماری مانند موش ها هستند که این تالاب ها را تهدید می نماید. در واقع، ورود پساب های خانگی به رودخانه ها، افزایش ابتلاء به بیماری سرطان و مسائل عفونی را در پی خواهد داشت.